1669 сыллаахха улахан уустар баһылыктарын тэрээһининэн дьаһаах төлөөччүлэр ааттарыттан 110 киһи илии баттааһыннаах Алексей Михайлович ыраахтааҕы аатыгар көрдөһүү сурук ыыталлар. Онно киис быста эстибитинэн сибээстээн, дьаһаах төлөбүрэ олус ыараабытын этэн тураннар, сахалар киниэхэ бэйэлэрэ тиийэн көрсүһэллэригэр, быһаарсалларыгар көҥүл көрдөөн суруйаллар. Бу саха олоҕун оҥостуутугар, омугу эстииттэн-быстыыттан быыһыыр суолу тобулууга саамай сөптөөх быһаарыныы этэ. Ыраахтааҕы ыйааҕа суох Саха сиригэр хайдах даҕаны түптээх олоҕу төрүттүүр кыах, суут-сокуон суоҕа. Сурукка илии баттаабыттар ортолоругар Маһары эмиэ баара.
Көрдөһүүлэрэ син таах хаалбатаҕа. 1676 сыллаахха ыраахтааҕы ыйааҕын быһыытынан Маһары, Нам тойоно Нохто Ньыыкын, Мэҥэттэн Тирэх Өрсүкээйэп буоланнар от ыйыгар Москваҕа айаннаан, ол сыл кыһыныгар тиийэллэр. Ахсынньы 25 күнүгэр кинилэри ыраахтааҕы Федор Алексеевич көрсөр. Сахалар ыраахтааҕыттан, бастатан туран, саамай ыарыылаах боппуруостарын – бойобуодалар уонна дьаһааҕы хомуйааччы хаһаахтар үүнэ-тэһиинэ суох барыыларын бопсор дьаһалы ыларыгар, өлөрүүттэн ураты кыра дьыаланы (биэс солкуобайга диэри) быһаарыыны олохтоох тойотторго бэйэлэригэр биэрэллэригэр көрдөһөллөр. Иккиһинэн, дьаһааҕы хомуйааччы дьон ахсааныгар уус баһылыктарын кытта киллэрэргэ уонна тойоттору дьаһаах төлөбүрүттэн босхолууру модьуйсаллар. Ыраахтааҕы, дьаһаах төлөбүрүттэн ураты, икки туруорсууларын ылынар. Онон, билиҥҥинэн эттэххэ, гражданскай дьыала суутун сахалар тойотторо бэйэлэрэ көрөр бырааптаммыттара. Ону таһынан дьаһаах хомуйааччы ахсаана саха тойотторун суотугар хаһаахтар өттүлэриттэн аччыыр. Бу оччолорго улахан ситиһии, үүнэ-тэһиинэ суох халабыртан арыый быыһаныы этэ.
1680 сыллаахха Маһары Москваҕа Бороҕонтон Чуука Хапчыынабы уонна Мэҥэттэн Чугуун Бодоойобу илдьэ иккиһин тиийэр. Бу сырыыга кини ыраахтааҕыттан кинээс сололоох төннөр, онон сахалартан маҥнайгынан кинээс солотун ылар. Аан маҥнай судаарыстыба интэриэһэ диэн өйдөбүл үөскүүр уонна онон сиэттэрэн хардарыта өйдөһүү (компромисс), бииргэ үлэлээһин төрүттэрэ түстэнэллэр. Өстөһөн туох да кэскилэ суох кыргыллан эстэн хаалар дьылҕаттан быыһаныыга Маһары таба суолу тобулан норуотугар улахан өҥөнү оҥорбута.
1768 сыл алтынньы 17 күнүнээҕи императрица Екатерина II анал ыйааҕынан Маһары хос сиэнэ Соппуруон Сыраанап Россия империятын саҥа сокуоннарын түһүмэҕин оҥорор биэс сүүстэн тахса киһилээх хамыыһыйатын чилиэнинэн бигэргэммитэ. Бу улахан суолталаах солону кини бэрт үгүс мэһэйи, бобууну-хаарчаҕы бэйэтин кыаҕынан, хорсун санаатынан туораан ситиспитэ. Соппуруон Сыраанап саха улуустарын аатыттан аҕыс суол боппуруоһу туруорсубута: