Улуус үбүлүөйүн бырааһынньыгар кэлбит ыалдьыттар, олохтоох салалта эрдэттэн тэрийбит былаанын быһыытынан, гостиницанан, ыалларынан тарҕанан, үс-түөрт хонук устата олорор сирдэрин буллулар.
Эдэригэр уһук хоту оройуоттарга, ол иһигэр Эдьигээҥҥэ «Коммунизм уоттара» хаһыакка уһуннук корреспонденынан үлэлээбит, билигин сынньалаҥҥа олорор Дьөгүөр Маппыайабыс Бологуурап бөһүөлэк ыала бырааһынньыгынан сибээстээн туран биэрбит дьиэтигэр иккиэ буолан түстүлэр. Бииргэ олорооччута, уруккута Эдьигээн райпотугар биэс сыл үлэлии сылдьыбыт эргиэн үлэһитэ Бөтүрүөп Сэмэн Ыстапаанабыс, Сэрэх Сэмэн диэн хос аатынан биллэр биэнсийэлээх киһи, эмиэ Дьөгүөр курдук, тэрилтэтин үбүлүөйүгэр ыҥырыылаах ыалдьыт быһыытынан кэлбит. Икки орону таһынан өссө раскладушка уонна утуйар таҥас бэлэмнэммитинэн сылыктаатахха, үһүс киһи кэлиэхтээх эбит быһыылаах.
Ыалдьыттар, айантан сылаарҕаабыт дьон быһыытынан, тас таҥастарын көҕүрэтинэн, сынньанардыы оронноругар тиэрэ түһэн сытынан кэбистилэр.
– Киэһээ ханна аһаталлара эбитэ буоллаа? – Сэмэн Ыстапаанабыс, сааһырбыт киһи сиэринэн кыыкынаан, хотулардыы унаарыччы тардан саҥарар симик куолаһа иһилиннэ.
– Остолобуойга кэлээриҥ диэбиттэрэ, – Дьөгүөр тэрийэр хамыыһыйа чилиэннэриттэн эрдэттэн хааччыйа ыйытан билбитин дьукааҕар быһаара охсон биэрдэ. – Киэһэ алтаттан сэттэҕэ диэри болдьоммут кэми аһарыа суохтаах үһүбүт.
– Ээ, туохтан тутуллан аһарыахпыт буоллаҕаай, аска баҕас туочунай бөҕөө буоллахпыт дии.
Ыалдьыттар, 70-нус сыллар бүтүүлэрэ биир кэмҥэ түбэсиһэн үлэлии сылдьыбыт дьон, Эдьигээн оччотооҕу олоҕун, дьонун-сэргэтин туһунан уопсай өйдөбүллэрин ахтыһан, балай да өр кэпсэтэ сыттылар.
– Дойдубут барахсаны көрбөтөх даҕаны ыраатта, отуччаны эрэ кыайбат сыл аастаҕа дии. Балай да уларыйбыт, улааппыт.
– Этимэ даҕаныы, сүрдээҕин кэҥээбит. Урут бу иккилии этээстээх уопсайдар суохтараа, билигин сыалай кваарталлар баар буолбуттар, сайдан истэҕэ дии. Күн-дьыл даҕаны ааһара түргээн.
– Дьоно-сэргэтэ даҕаны уларыйдаҕа. Доҕоор, бу санаан көрдөххө, былыр да, кэнники даҕаны улахан дьон төрөөбүт-үөскээбит дойдулара эбит ээ бу Эдьигээн, – Бологуурап, кэтэх тардыста сытан, туох эрэ ырааҕы саныырдыы, дьиэ үрдүн одуулаһар. – Шемяков Николай Васильевич – ССРС Верховнай Сэбиэтин икки төгүллээх депутата, Кычкин Иннокентий Гаврильевич – аатырбыт учуутал, президент Николаев, Роман, Гаврил Дмитриевтэр, Хомус Уйбаан…