Онтон иин үрдүгэр илдьибиттэр, аччыгый уолу: «Эн ыт, эн ыт», – диэбиттэр. Эрбэх тыаһа хабылла түспүт. Онно оҕонньор эппит: «Аччыгый оҕом Эрбэхтэй Бэргэн эрчимнээх эрбэҕин тыаһа тыаһаата ээ», – диэбит. Онон олоҕо бүппүт, чэ.
Баһылай Уйбаанабыс Түмэппиэйэп. Арҕаа Хаҥалас улууһа, Мытаах нэһилиэгэ. Дьаанай аҕатын ууһа. 1998 с. 79 саастааҕа.
Быйаа диэн баар эбит. Саамай былыргы киһи. 1700 сыллааҕы буолуо, бука.
Биир кэргэҥҥэ тахсыбатах кыыс дьахтар баар эбит. Ол кыыс дьахтарга түүн биир киһи киирэн кэлбит. Ол киирэн кэлэн, көссүүлэспит. Ыйдыҥа курдук сырдаан көстөр киһи. Ол көссүүлэһэн баран эппит: «Мин Халлаан уолунабын. Миигиттэн Быйаҥнаах Быйаа диэн уол оҕо төрүөҕэ. Ол Быйаҥнаах Быйаа улаатан, баай, улахан, төрүт киһи буолуоҕа», – диэбит.
Ол былыргы Мытаахтар, Дьаанай аҕатын ууһун төрдө киһи үөскээбитэ үһү. Ол Быйаҥнаах Быйаа сүөһүнэн туох да алдьархай байбыт киһи. Сэттэ ойохтоох. Ол ойохторун буоллаҕына, онтон-мантан кэллэҕинэ, атыырҕаан, эттэрин быһа ыстаан кэбиһэр эбит. Оккумалларын. Оннук уохтаах киһи. Ону, ити түнэ диэн тайах тириитинэн оҥоһуллар, ону илдьэ сылдьан, айаҕар уоптаран кэбиһэллэр. Оччоҕо уоҕа таххар уонна оттон атыырҕаан, уоҕа таххар буоллаҕа ойохторугар.
Ити Быйааттан Доҕой ойуун диэн төрүүр. Быйаа олорбут сирэ Эбэ диэн баар. Син обургу алаас. Алаас Маатта үрдүгэр турар. Ону Быйаа хордорбут. Күөл үрдүгэр Тэлэдьээк ойуун диэн олорбут. Онтон, табаах, чэй оҕото биэрэн баран, атыылаһан, хордорбут. Быйаа хордорбут. Ол хордорбутугар, үчүгэй үүнүүлээх сир тахсан, алаас тахсыбыт. Ол хоруута Сиэн диэн үрэх баар. Онно ааттаах ойууттары кыырдаран, малааһын тэрийэн, хордорбут. Ойуун кыырдарыытыгар эмэгэт эҥин ыйаабыттар, тиитэ, эмэхсийэн, аҕыйах сыллааҕыта охтубут этэ.
Эбэ урукку аата Тэлэдьээк ойуун аатынан – Тэлэдьээк. Тэлэдьээк диэн урукку да дьон, хойукку да дьон харыстаан ааттаабакка Эбэ диэн ааттаабыттар.
Доҕой тоҕус уоллаах эбит. Кинээстэр, улахан баай дьоннор.