– Лөгөнтөөй, тиэтэйимэ. Билигин биһиги уурайыахпыт. Маҥнайгы күн сири бааһырдыллыахтаах эрэ. Хата, уотта отун, чэйдэ өр. Бу эһиги дойдугут буорун дьуккуруппуппутун бэлиэтиэх кэриҥнээхпит.
5
– Иллэрээ саас Бодойботтон күрээбиппит. Ол муус устардааҕы ынырыктаах күнү хаһан дэ умнуо суохпун быһыылаах. Хаста даҕаны баттатан түүлбэр көрөн эрэйдэммитим. Биһиги дьон уһун субурҕатын кэннигэр испиппит. Саалар дэлбэритэ барар тыастарын, дьоннор өлөр хаһыыларын бастаан өйдөөмүнэ дөйүөрэн турбутум, Онтон дьон төттөрү суулан Сафи биһигини ол алдьархайдаах сиртэн үтүрүйэн таһаарбыттара. Кэлин өй ылан бараахпытыгар куоппуппут. Ол күн биэс сүүстэн тахса киһини кэйгэллээбит этилэр. Норуот олус аймаммыта. Ытааһын-соҥооһун… киһи тулуйбат үлүгэрэ буолбута. Үгүстэр кэргэттэрин илдьэ бириискэлэртэн барыталаабыттара. Сафи биһиги сүбэлэһэн, Дьокуускайдыырга быһаарыммыппыт, – Бориска санньыардык өрө тыынна. Киэҥ харахтара тыйыс, тымныы өҥүнэн килбэчистилэр.
– Дьэ эрэ, өйдөөн кэлбиччэ өлбүттэри кэриэстиэҕиҥ. Туох да буруйа суох дьон, ол иһигэр оҕо, дьахтар сэймэктэммиттэрэ. Өйдөөн кэллэрбин эрэ сүрэҕим ытырбахтыыр, санаам оонньуур.
Киһи ах барда. Өттүгэстээн сыппытын кубулуппакка тугу эрэ санаан уоһун ньимийэн, өрө-таҥнары көрүтэлээн эрилиҥнэттэ. Ол аайы салгын сиэбит үрдүк сүүһүн мырчыстаҕастара, сытыы быһаҕынан быһыта баттаабыттыы, синньигэс дириҥ сурааһын буолан кэккэлэһэ сүүрэлэстилэр. Лөкөй Борисканы саллыбыттыы көрүтэлээтэ. Кини маннык дьулаан кэпсээни истэ илигэ. «Бодойбоҕо дьону ытыалаабыттар үһү» диэн көннөрү үһүйээн курдук сураҕы Сэйимчээҥҥэ сылдьан былырыын истэн турардаах да, ону ымпыгын-чымпыгын ким да билбэт этэ.
– Тыый, доҕоор, ол туох буруйдаах дьону кимнээх кыргаллар?
– Буруйдара диэн муҥнарын-сордорун туона, тойотторго тылларын иһитиннэрээри тиийбиттэрин, анарааҥҥылар ыраахтааҕы саллааттарынан ытыалаттарбыттар. Билигин киһи олоҕо биир алтан харчыга турбат буолла. Оттон биһигини ууруммут табаҕы үстэ-түөртэ эҕирийбэт кэм иһигэр ныһыйбыттара. Аны билигин сэрии буолбут дииллэр. Онно төһөлөөх киһи сэймэктэнэрэ биллибэт. Туох кырыыстаах үйэтэ саҕаланна буолла? Ыраахтааҕыбыт бэйэбитин кыргар. Ол өҥөтүгэр биһиги кинини көмүскээн сэриигэ өлүөхтээх үһүбүт. Биһигини эмиэ саллаакка ыҥыраллара буолуо. Дьэ, ыҥыран көрдүннэр. Бэйэлэрэ сэриилэһэ сылдьыахтара ээ. Туох иһин онно баран өлүөхтээхпиний? Бу кырыыстаах олоҕу көмүскээн дуо? Суох! Ол кэриэтин бу хайалар быыстарыгар көҥүл сылдьан хоргуйан дуу, тоҥон дуу өлбүтүм ордук.