Həyatın mənşəyi - страница 3

Шрифт
Интервал


Alimin fərziyyələri təsdiqlənərsə, məlum olur ki, planetimizdəki erkən heyvanların təkamülü oksigenləşmədən – atmosferin oksigenləşməsindən asılı olmayaraq baş verdi və ilk orqanizmlər Yer tarixinin ən sərt qlobal buzlaşmalarından sağ çıxa bildilər.kriogen dövrü, 720 ilə 635 milyon il əvvəl meydana gəldi.

Mikropetroqrafik yenidənqurma nəticələrinə görə, ən qədim süngər, kalsifikasiya edən siyanobakteriyalar-fotosintezatorlar tərəfindən tikilmiş resiflərin səthində və ya içərisində yaşayan, ilk millimetrdən santimetrə qədər olan bir vermiform orqanizm idi.

Neoproterozoy süngərlərinin tapılmasının nadirliyi, çox güman ki, minerallaşmış skeletlərə sahib olmamaları ilə izah olunur – silisium və ya əhəngli, ancaq yalnız zülallardan – süngər və ya keratin birləşmələrindən ibarət idi. Buna görə də, alim hesab edir ki, qədim çöküntülərdə skelet elementlərini —spikulları deyil, quruluşu qoruyan yumşaq toxuma izlərini axtarmaq lazımdır. Paleontoloqlar bu cür quruluşlara əvvəllər də rast gəlmişlər, lakin onları yosun və ya protozoa fosil koloniyaları kimi şərh etmişlər.

3,5—4,5 milyard il əvvəl yaranan biosfer incə bir sistemdir. İçindəki əlaqələrdəki hər hansı bir dəyişiklik, bütövlükdə quruluşunun, eləcə də bəzilərinin biosferin tərkibindən düşməsinə qədər ayrı-ayrı əlaqələrin pozulmasına səbəb olur.

Canlı orqanizmin bütün sirləri təbiət tərəfindən qadın və kişi prinsiplərinin birləşməsindən əmələ gələn zigota hüceyrəsində qoyulur. Hər hansı bir canlı orqanizmi təşkil edən 100-dən çox digər hüceyrə yaratmaq funksiyasına malikdir. Canlı maddənin inkişafı prosesi bir istiqamətdə gedir – doğuşdan qocalmağa və məhv olmağa.

Təkamül kimyası və biologiyanın elmi kəşfləri canlı və cansız təbiətin birliyini təsdiqləməyə əsas verir. Canlı olmayan maddənin görünüşü birincinin ikincidən tam asılılığını müəyyənləşdirir. Akademik A. İ.Oparinin rəhbərliyi altında həyatın cansız təbiətdən süni şəkildə bərpası ilə bağlı aparılan təcrübələr göstərdi ki, müvafiq şəraitdə həyat qaçılmaz olaraq geniş Kainatın istənilən yerində yaranmalıdır. Ancaq təbiət bu cür şərtləri çox nadir hallarda yaradır.

Bildiyimiz təbiətin yaradılışının zirvəsi yer üzündə bir insanın görünüşü idi. İndiyə qədər bu, özünü dərk edən, keçmişi xatırlayan, bu gün yaşayan yeganə yaradılışdır: və gələcək haqqında düşünür. Bu hal insanı yer üzündə həyatın qorunmasına son dərəcə diqqətli olmağa məcbur edir. Təbiət insanı ağılla mükafatlandırdı və beləliklə onu gələcək taleyinə, yer üzündə canlı və cansız təbiətdə baş verən hər şeyə görə cavabdeh etdi. Və bu gün artıq hər bir insanın biosferin öz yaşayış yeri kimi qorunması üçün şəxsi iştirakını və məsuliyyətini dərk etməli olduğu bir dövr gəldi.