სხვადასხვა ტომებმა თავიანთი წარმოშობითა და კულტურით დატოვეს რამდენიმე არქეოლოგიური კულტურა, რომელთა შორის არის საერთო მახასიათებლები: მესაქონლეობისა და სოფლის მეურნეობის მნიშვნელოვანი განვითარება, მოხატული (მოხატული) კერამიკის გავრცელება, უზარმაზარი ქვებისგან დამზადებული ციკლონური (დიდი) სტრუქტურების მშენებლობა. კავკასიის მოსახლეობის ახლო აღმოსავლეთის მცხოვრებლებთან კავშირმა ხელი შეუწყო კულტურის საერთო მახასიათებლების ჩამოყალიბებას, რამაც გამოიწვია უძველესი აღმოსავლური ტექნოლოგიისა და იარაღის მიღწევების გავრცელება კავკასიაში: ძველი ასურული ფორმების ხმლები, წინა აზიური ცულები, უძველესი აღმოსავლური ცულები.
ასევე ცნობილია Ii ათასწლეულის Iii – დასაწყისის ჩრდილოეთ კავკასიის მაიკოპის კულტურა. ამ კულტურის გამორჩეული ძეგლია მაიკოპის ბორცვი. უზარმაზარი სამარხი პალატის ქვეშ 10 მეტრიანი mound of mound იყოფა 3 ნაწილად ხის დანაყოფი. კაცის ჩონჩხის გვერდით და მასზე უამრავი სხვადასხვა რამ იწვა. ხელმძღვანელი იყო გაფორმებული ოქროს tiara და ბევრი სხვა ძვირადღირებული სამკაულები.
წ.ii – i ათასწლეულის დასაწყისში კავკასიის ტერიტორიაზე არსებობდა ჰიტო-იბერიული წარმოშობის 2 დიდი ტომობრივი გაერთიანება, საიდანაც მოგვიანებით გაჩნდა ორი ქართული სახელმწიფო – კოლხეთი (საქართველოს დასავლეთით) და იბერია (აღმოსავლეთით და ნაწილობრივ საქართველოს სამხრეთით).
კავკასიაში ასევე ვითარდება ე.წ. ჩრდილო კავკასიური კულტურა. ამ პერიოდის ძეგლები აღმოჩენილია ჩრდილოეთ კავკასიის სხვადასხვა ნაწილში, თერგისა და ყუბანის მდინარის ხეობებში, სტეპებსა და მთიან რაიონებში.
ჩრდილოეთ კავკასიური კულტურის სამარხი ყორღანები ქვის ფილებით მოპირკეთებულ ორმოებში გრეხილი, მოგვიანებით კი – წაგრძელებული სამარხებია. კულტურის ადრეული ეტაპი ხასიათდება ძვლის curved ქინძისთავები, ქვის pestles, გაბურღული ღერძი და ღერძი დამზადებული ბრინჯაოს, თიხის მოწითალო-მოყავისფრო ან შავი ჭურჭელი დაფარული საშობაო ორნამენტებით. მათი ფორმა განსხვავებულია: ზოგი მათგანი ჰგავს ქილას, ზოგს აქვს მაღალი კისერი და სფერული სხეული (დოქები), არის მასიური და ჩაჯდომის ჭურჭელი.
ასევე არსებობს კავკასიის ისეთი უძველესი არქეოლოგიური კულტურები, როგორიცაა კობანის კულტურა, კულტურამ მიიღო სახელი სოფელ ვერხნი კობანის მახლობლად მდებარე სამარხის სახელიდან; თრიალეთის კულტურა.
კობანის კულტურის დასახლებები და სამარხები ცნობილია ოსეთის დასავლეთით, კავკასიის ქედის მთელ ჩრდილოეთ ფერდობზე და კავკასიის შავი ზღვის სანაპიროზე. ამ კულტურის სამარხები მდიდარია ინვენტარით. კარგად დამწვარი ჭურჭელი გეომეტრიული ორნამენტებითა და ბრინჯაოს იარაღით გაფორმებული სახელურებით გამოირჩევა ნივთებს შორის: ლამაზი საბრძოლო ცულები ჯვრის ფორმის დანა და გრძელი ელეგანტური კონდახით, ამოტვიფრული ხანჯლები, რომელთა სახელურები ხშირად მორთული იყო ცხოველების გამოსახულებებით, შუბისპირები და ისრები. კობანის კულტურაში ბრინჯაოს დამუშავებამ მიაღწია თავის სრულყოფილებას. კობანის ბრინჯაოს აქვს მაღალი კალის შემცველობა და კარგი ტექნიკური თვისებები. ძველმა ოსტატებმა იცოდნენ მყარი და ცვილის მოდელებზე ჩამოსხმის სხვადასხვა მეთოდი, გამოიყენეს ფურცლის ბრინჯაოს გაყალბება, გრავირება და ჩასმა. კობანის კულტურის ხალხმა ასევე იცოდა რკინის შესახებ, რომელიც ძვირფას ლითონად გამოიყენებოდა სამკაულების დასამზადებლად.