Номох буолбут кэпсээннэр - страница 13

Шрифт
Интервал


Сарсыарда сулустар хайысхаларынан быһааран эрдэ ту-ран, атыырын тутан, салгыы лөкөйүн сонордоон барда. Лөкөй да бөлүүҥҥү сиртэн улаханнык ырааппатах. Сарсыарда халлаан лаппа сырдыыта, Нуотара баһын ыраас маарыгар сотору-сотору онон-манан тыынара күдэриктийэн көстүтэлиир буолла. Атыыр да ол күдэриги көрөн, эбии холкутугар түспүт курдук буолла. Айанын эппэккэ да, бытаардыбакка да иннин диэки дьулуруйан истэ. Күнүһүөрү Амма сиһин тэллэҕэр дьааҥыттан киирбит атыыр ойуһар кырыа буолбут көхсө субу чугаһаан кэллэ. Аттаах киһи ыкса астаран кэлбитигэр, сэниэтэ эстибит лөкөй атаҕын баҕаналыы тэбинэн турунан кэбистэ. Киһи уһуну-киэҥи саныы барбакка, үөрүйэх киһи быһыытынан булдун хаҥас холун аннынан тайыытынан биирдэ супту түстэ. Лөкөй соһуйбуттуу иннин диэки ыстанан иһэн умса баран, сирэйинэн хаары хоруйда.

Уоһук булдун икки буутун этин элийэ баттаан бэрэмэдэйигэр хаалаан уонна сыаналааҕын аанньа тириитин түрбэлии эрийэн ыҥыырын кэннигэр баанан баран, айан суола бу туһунан баара буолуо диэн атын соруйан кэбистэ. Ол киэһэ ыкса түүн айан суолун уонна ыалы булан сылаас сиргэ хонно. Сарсыныгар ыалыгар кыылын этиттэн бэрсэн, дьиэлээх хаһаайыҥҥа булда ханна хаалбытын ыйан баран дойдулаата.

Күн-дьыл ааһан истэ, Хардааччы аата ат туйаҕа тиийэринэн иһилиннэ, эт сиир дьоро киэһэлэргэ хоноһо, дьиэлээх сэһэнэ буолла. Хардааччы олоҕор аҥаардас булт эрэ соргулаах күннэрэ баар буолуохтара дуо? Бары тыынар тыыннаах, хамсыыр харамай аналынан, «балык ыамнаах, киһи күннээх» дииллэринии күөх сайыҥҥа көччүйэр, ууһуур-тэнийэр дьол имэҥин амсайар күннэр эмиэ бааллара. Амматтан кэллэҕин утаа, иччитэ бэйэтин үөрүгэр сыһыарыаҕыттан, кырдьаҕас атыырын харайыаҕыттан билигин кини үөр баһылыга буола сылдьар. Кэлээт да, кини үөр быыһыгар сылдьар туллук курдук туус маҥан кытыты Туллукчайы сөбүлүү көрбүтэ. Туллукчай да, кинини анала кэлбитинии, атыҥыраабатаҕа. Атын аҕам биэлэр курдук ньылайан, тэбиэлэнэн астаһыннарбатаҕа. Билигин Туллукчай үөр бас-көс биэтэ, мэлдьи кини аттыгар буолар, үөр олоҕун сүрүннэһэр, сылы-сыллата бэйэтин курдук кулунчуктары төрүүр.

Сылы-хонугу кытта Уоһук бэйэтэ кырдьа быһыытыйда, аһыыра-сиирэ мөлтөөтө. Эти сиэтэҕинэ, куртаҕа дэлби аалларан ыалдьар, ол иһин аһын уларытан хаан буһартаран сиир, бурдук дэлэй соҕустук көһүннэҕинэ судурааннаан, оргуйбут ууга суурайан убаҕас хааһы гына оҥорторон үссэнэр. Оччоҕуна, хайдах эрэ куртаҕа сынньаммыт, ыарыыта аматыйбыт курдук буолар.