Сыарҕатыгар үс табаны адаарыччы тиэйэн иһэрин дьоно ыраахтан көрөн утары сырсан кэлэллэр.
– Түргэнник иһиттэ таһаар!
– Туох иһити?
– Хаан-хаан кутар!
– Аҕаа, паапаа, биһиги буоллаҕына үс куруппааскыны туттубут.
– Ону?
– Ону маамабыт бастарын тосту эрийтэлээтэ.
– Оо, бултуйбут дьон эһиги эбиккит. Билигин таба сылаас хаанын иһиэхпит.
– Буһарбакка дуо?
– Таба сылаас хаанын иһэр, быарын-бүөрүн сиикэйдии сиир киһи доруобай буолар. Булчут оннук аһыахтаах.
– Пыы.
Уйбаан табаны тиэрэ быраҕан иһин хайытан эрдэҕинэ кэргэнэ:
– Хайа, бастаан хабарҕатын быспат эбиккин дуу?
– Табаны астааһын арыый атыннаах. Сылгыны былыр тыыннаахтыы үөс тардаллара үһү.
– Сүүскэ охсубакка дуо?
– Оччоҕо этигэр хаана хаалбат диэччилэр.
Иһин ороон кэргэнигэр үҥүлүччү анньар, онтон сис хорук тымырын быһа сотор.
– Чэ, Шура, хомуоскунан баһан, бастаан бэйэҥ ис, оҕолор көрдөхтөрүнэ, баҕар, исиһиэхтэрэ. Бу бөһүйэ да илик быарда амсай. Субу курдук сибиэһэй аһылыктаах киһи сынгаалааччыта суох.
– Оо, дьэ, сии үөрэммэтэххэ, хайдах эрэ ээ.
– Тоҥ балыгы кыһыны быһа сиэбитиҥ буоллар, эн да ыалдьыа суох этиҥ. Бу табалары дьиэбититтэн чугас өлөрөн эн өссө хааны амсайдыҥ. Ыраах өлөрдөххүнэ, таах тоҕон кэбиһэҕин.
– Хаарыан аһы. Оһоҕоско кутан оҕолорбор амсатыам. Ону баҕас сирбэттэр ини.
– Бээрэ, Шура, миэхэ өй киирдэ. Билигин аһаан эрэр астаннахпыт дии. Бу табаларбын саа тэбэр сиригэр туруортаан «мончуук» оҥоһуннахпына хайдаҕый?
– Миэхэ тириилэрэ наада эбиттэр. Тааҥ уутун кэһэр анал таҥас тигэ охсубут киһи.
– Кыыллаабатахха, ити табалар хотоолго сылдьымахтыахтара. Оччоҕо «мончуукпутугар» биир эмэ сыстыаҕа. Сарсын сииргэ туоҕа да суох дьон буолбатахпыт. Аҕыйах хонукка куруппааскыбытынан да сылдьымахтаа инибит.
Киэһэ аһылыкка Шура таба иһиттэн чохочу курдук сыа-арыы быргыйа сылдьар суон оһоҕостору буһарбыт уутугар хааны ытыйан хос оргута түспүтүн оҕолор ордук биһирээтилэр. Бэл көтөххө сылдьар уоллара ону эрэ көрдөөн даллаҥныыр киһи буолла. Онон биэдэрэни толору баспыт хааннарын кыра-кыра иһиккэ тоҥорон оҕо «үүтэ» оҥостор буоллулар.