Эɮэрдэлэр. Баɮа санаалар. Анабыллар - страница 5

Шрифт
Интервал


Күн күбэй ийэҕэ, эбэҕэ 70 сааһынан

Ыал ийэтэ дьиэ оһоҕор тэҥнээх, кини өрүү сылааһынан илгийэр, куһаҕантан араҥаччылыыр. Ол тэҥэ эн истиҥ сыһыаҥҥынан, үтүө майгыгынан, уҕараабат көмөҕүнэн биһигини олох киэҥ аартыгар үктэннэрбитиҥ: үөрэхтээх, үлэһит дьон оҥортообутуҥ.

Мэлдьитин чаҕылхай,
Майгыта элэккэй,
Кэпсээнэ дэлэгэй,
Аһынан-үөлүнэн
Остуола хотойор,
Ип-итии сылабаар
Мэлдьитин кэтэһэр,
Олоххо дьулуурдаах
Биһиги ийэбит,
Биһиги эбэбит!
Оҕолорум туһа диэн
Олох үтүөтүн олордуҥ.
Сэттэ уоҥҥун туолаҥҥын,
Сиэннэргин сэтиилии сиэттиҥ.
Тоҕус уоҥҥун туолуугар
Тумуулууру билбэккэ,
Сүүстүүр сааһыҥ туолуута
Сөтөллөрү билбэккэ
Сиэннэриҥ сиэннэрин сиэтэҥҥин,
Сэгэйэ, үөрэ сырыт!

70 сааһынан

«Сэттэ уоннарын сиппиттэр —
Олох оройугар тиийбиттэр.
Тапталга, нарыҥҥа
Тардыһаллара элбиир:
Сардаҥалаах сарсыҥҥы
Ыҥыра турар син биир —
Үтүө дууһалаахтар
Өрүү кырдьыбат буолуохтаахтар!»

(Леонид Попов)

Кырдьары, ыалдьары билбэккэ
Куруук да дьоллоохтук олороор,
Кэнэҕэс кэнчээри сиэннэргэр
Кэскиллээх олоҕу оҥороор.
Сааскы күн сарыалын кэриэтэ
Сандаархай сайаҕас санаалан,
Унаар күөх сайыммыт кэриэтэ
Уостубат уйгулаах олохтон!

Далбар хотуҥҥа, математика

учууталыгар

Учуутал туйгуна буоларга
Үөһэттэн үһүйтэриилээх,
Айыылартан айдарыылаах,
Майгылаах бастыҥа,
Сүбэһит үтүөтэ!

Өрөгөйдөөх үбүлүөйгүнэн, олоҕуҥ биир бэлиэ күнүнэн сүһүөхтээх бэйэбит сүгүрүйэн, хоолдьуктаах бэйэбит хоҥкуйан туран, итиитик-истиҥник эҕэрдэлиибит! Учуутал… Бу сүдү ааты-суолу баҕалаах эрэ барыта сүкпэтин, дьиҥ бэриниилээх, оҕо аймаҕы ис сүрэҕиттэн таптыыр, киниэхэ олоҕун бүтүннүү аныыр эрэ уйаҕас дууһалаах киһи баһылыырын билэбит. Ыччаты иитии-үөрэтии курдук уустук идэҕэ үрдүк үөрэҕи бүтэриэххиттэн, сыраҕын-сылбаҕын ууран туран, биир тэрилтэҕэ күн бүгүҥҥэ диэри айымньылаахтык үлэлии, айа-тута сылдьаргыттан үөрэбит. Оскуолабыт баай устуоруйатын хаҥатыспыт, үтүө үгэстэрин үйэтиппит, ыарахаттартан чаҕыйбакка үлэтин-хамнаһын атаҕар туруорсубут, иилээн-саҕалаан салайсыбыт дьонтон биирдэстэрэ буолаҕын. Урукку уонна билиҥҥи оскуола иитиллээччилэрэ математика курдук уустук предмети дэгиттэр баһылаан, араас үрдүк үөрэх кыһатын бүтэрэн, айатута сылдьалларыгар кырата суох кыһамньыгын уурбутуҥ. Үгүс үөрэнээччиҥ, билии эрэ биэрэринэн муҥурдаммакка, олох бары эрииригэр-мускууругар бэлэмнээх буоларга уһуйаргын, ону тус холобургунан көрдөрөргүн үтүө тылларынан ахталлар. Оскуола үлэтин бары ымпык-чымпык өрүттэрин быһаарыы, материальнай-техническэй базатын бөҕөргөтүү уустук боппуруостарыгар тиийэ сүбэлиириҥ-амалыырыҥ таһынан барытыгар тэҥҥэ сүүрэ-көтө сылдьарыҥ – хайҕаллаах дьыала.