Мифы и легенды Севера = Хоту дойду үһүйээннэрэ уонна номохторо - страница 10

Шрифт
Интервал


– Мити, ты с малышами воду пьешь, а я тут от жажды помираю!

Услышали это морские парнишки, но не встали. Стал Кутх вспоминать своих старших детей, девушек:

– Синаневт, Анаракльнавт, вы-то пьете воду, а ваш отец от жажды помирает!

Встали тут морские парнишки, как будто только что услышали, как Кутх причитает, и говорят:

– Женщины нашего гостя совсем замучили! Не дают ему пить.

Сразу вода появилась. Начал Кутх пить. Те парнишки целую байдару воды налили. Кутх все это выпил. К реке пошел, там снова стал пить. Напился, утолил жажду. Дочерей пропил. Отвезли женихи Кутха домой на байдаре. Кутх все рассказал жене, что с ним случилось.

– Мити, – говорит, – вели дочерям собираться, пусть замуж выходят, пропил я их!

Так все его дочери замуж вышли. Стали жить и веселиться.

[Легенды и мифы Севера, с. 302–304]

Кутх уонна краб

Кутх кэргэнэ Митилиин олорбуттара эбитэ үһү. Биирдэ Кутх тумулга бараары хомуммут. Кэргэнигэр эппит:

– Мити, аҕал эрэ мин бэргэһэбин, үтүлүкпүн уонна курбун.

Мити хоруйдаабыт:

– Эн, Кутх, баҕарар буоллаххына, сибилигин бар!

Кутх тумулга айаннаан тиийбит. Утары көрсүбүт муора кыылларын барыларын атаҕынан тэбэ-тэбэ эппит:

– Эһигини маннык гыныахха наада!

Салгыы баран иһэн, муора краба утуйа сытарын көрбүт. Уһугуннара сатаабыт, онуоха краб кытаанахтык утуйа сытар эбит.

– Ээй, краб, уһугун!

Краб хараҕын арыйбыт уонна эппит:

– Мин утуйуохпун баҕарабын, мэһэйдээмэ, Кутх!

Кутх хардарбыт:

– Чэ-чэ, краб, тур, сөп буолуо, утуйан бүт!

Краб турбутугар, Кутх көрдөспүт:

– Краб, миигин хатааһылат эрэ!

Кутх кини көхсүгэр олорбутугар, краб муора диэки хаампыт. Оттон Кутх ырыа ыллаан барбыт:

– Миигин ууга хатааһылаталлар. Эн, Мити, дьиэҕэр олороруҥ ордук!

Краб муораҕа хатааһылатан барбытыгар, Кутх хаһыытаабыт:

– Ээй, краб, миигин ыыт, тимирдиэҥ!

Краб эппит:

– Кутх, тоҕо эн миигин уһугуннарбыккыный? Билигин кэлэн куттаныма!

Кутху муора ортотугар илдьибит уонна онно биир улахан төкүнүк таас баарыгар хаалларан кэбиспит. Кутх тааска олорбут. Муора долгуна тааска охсуллан, уунан киһини саба ыспыт. Кутх төбөтүн кухлянка сонугар кистээбит. Ол олорон иһиттэҕинэ, арай таас анныгар дьон саҥарсар эбит. Эмискэ улахан долгун Кутху таас анныгар бырахпыт.

Кутх кирилиэһинэн түспүт, онно кинини муора дьоно аламаҕайдык көрсүбүттэр. Хаппыт этинэн күндүлээбиттэр. Утуйардыы оҥостон сыппыттар. Муора уолаттара ууну барытын кистээбиттэр, өрүһү куурдубуттар. Кутх түүн уһуктан кэлэн уу иһиэн баҕарбыт. Дьиэ иһигэр ууну булбатах. Өрүскэ барбыта, өрүс эмиэ кууран хаалбыт. Кэргэнин, кыра оҕолорун санаабыт. Барыларын ааттарынан ааттаабыт уонна эппит: