Все науки. №11, 2023. Международный научный журнал - страница 22

Шрифт
Интервал


«Узбекипаксаноат» Иттифокининг раиси Б. Шарипов, Узбекистон кишлок хужалик илмий-ишлаб чикариш марказининг бош директори Ш. Тешаев, Ипакчилик Илмий-тадкикот институтининг директори Ш. Умаров ва бошка катнашчилар Мустакилликка эришилган пайтдан бошлаб бугунги кунгача мамлакатимизда ипакчилик сохасидаги иктисодий ислохотларнинг кейинги чукурлаштирилишига, янги ишлаб чикариш кувватларни ишга туширишга ва харакатдагиларни модернизациялаштиришга, хорижий сармояларнинг жалб килинишига кулай ишчан мухитни яратишга, жахон бозори учун ракобатбардош тайёр махсулотнинг ва уни турларининг ишлаб чикаришни кенгайтиришга каратилган таркибий узгаришлар амалга оширилганлигини таъкидладилар. Тут дарахтининг 20дан ортик истикболли навлари яратилган булиб, улардан туккизта тури экишга тавсия килинган Кишлок хужалиги экинзорларининг Давлат реестрига киритилди. «Жарарик 6», «Жарарик 7», «Жарарик 8», «Узбек», «Октябрь», «Сурх-тут» навлари – шулар жумласидан. «Топкросс-2», «Топкросс-3» ва «Узбекистон» дурагайлаштирилган юкори хосилдор навлари махаллийлаштирилди. Селекционер-олимларнинг илмий изланишлари туфайли тут ипак куртининг 18та саеноат дурагайлари яратилди. Институтда тут ипак куртининг 120та зотлари ва дурагайларининг хамда тут дарахтининг 239 навларидан иборат ноёб жахон коллекцияси сакланмокда. Илмий тадкикот институти ипакчиликнинг турли хил йуналишлари буйича Хитой, Япония, Корея Республикаси, Вьетнам, Болгария, Россия, Украина, Озарбайжон ва бошка мамлакатлар билан хамкорлик килмокда.

Мамлакат рахбарининг март ойида кабулкилинган ихтисослашган Карори сохани ривожлантириш учун янги имкониятларни очиб берди. Мазкур хужжатга мувофик холда Ипакчилик илмий тадкикот институти тут ипак куртининг навлари ва дурагайлари сонини купайтириш, фермер хужаликларининг ипак курти уругларига ва тут кучатларига мавжуд эхтиёжларини келажакда тулик кондириш буйича тадбирлар курмокда.

– Институтда партеногенетик клон яратилди. У иссикликнинг оталанмаган ипак курти тухумларига курсатилган таъсири натижасида пайдо булиб, окибатда тухумлардан факат ургочи куртлар пайдо була бошлади. Клонлар билан ишимиз анчадан бери ва жуда муваффакиятли олиб борилмокда, технология эса нихоятда содда – бунинг учун атиги 46-градус хароратдаги иссик сув билан 18 дакика вакт талаб килинади холос – деб хикоя килади Ипакчилик илмий тадкикот институтининг катта илмий ходими ва етакчи мутахассиси Елена Ларкина. – Шунингдек, ген инженерияси ёрдамида биз жинс буйича белгиланган ипак курти зотларини яратдик, – эркаклар ва ургочилар бир-бирларидан ранги буйича фаркланадиган булди, бу эса мутахассисларнинг ишини жиддий тарзда енгиллаштирди. Мамлакатимизда етиштиралаётган ипак курти дурагайларининг деярли 60 фоизи институтимизда яратилган, замонавий технологиялар эса жойлардаги станцияларда ва зотдорлик корхоналарида ипак куртининг супер элита, элита ва саноат дурагай зотларини яратиш имконини беради.