Атын вандал дьахтары күөйэ сатаата. Итирэринэн иитиллэн киһиҥ саҥарардыын түргэн, хаамардыын сыыдам. Кыл-мүччү Бороскуой соппулуотун ис өттүгэр баар буолан хаалла. Ыт өрө баргыйбытыгар эрэ анарааҥҥыта киһи эрэ буоллар тохтоото. Туох эрэ диэн үөхсэ-үөхсэ тэйэ хаамта.
– Суолас, аны ойох көрдүүрэ итээбит дуу, – Бороскуой түннүгүнэн көрө охсубут быһыылаах. – Кини киһи итирэрэ, иирэрэ түргэнэ.
Айыбыын! Мантан түүн өссө хайдах буолуо биллибэт. Сэнээн өссө түүннэри дьаарбайар санаалааҕа. Чуумпу уулуссанан. Куоракка биирдэ эмит түүннэттэххэ куттал. Онно өссө милииссийэ баар. Баҕар, кэлэн өрүһүйүө. Манна саатар оннук саарбах да буоллар хахха суох. Күлүгээнниин күөн көрүстэххинэ үҥсэн туһа суох – хаһан инньэ Хатыҥнаахтан биир эмэ хахаардалаах кэлиэр диэри ырыаҥ ылланар ини. Ыарыйдаххына – биир биэлсэр ыйан-кэрдэн биэрэр дуу, суох дуу. Урукку курдук бөртөлүөтүнэн бырааһы баар гыммаккын. Эрэнэриҥ эрэ эт бэйэҥ уонна эрдэ суруллубут ыйааҕыҥ.
-5-
Сандал эрэ үһү дуо, Бороскуой ааҕыытынан кутталлаах киһи элбэх эбит. Хаайыылаах диэн, бырахтарыылаах диэн, көннөрү содуомнаах диэн – тула куттал. Өссө синньэ киһи иһигэр тугу иитэ сылдьарын билбит суох. Дьахтарга куруук да эргиччи куттал. Ол Бороскуойу бокуойдаабат күлүктэр диэн, аны киһи дьонтон сэрэниэхтээх. Yүлүйэ иилиир кутталы санаатынан куһуоктаталаата. Бытарыттахха баараҕай да баһа биллэр. Боруҥуйунан бүрүөһүннэнэн, холбоһук олбуордарын үрдүнэн курдары ойон ол да буоллар дьиэлээтэ. Көмүскэнэр кыаҕа суохха кутталтан эмп биир – бүтэй иһигэр бүгүү, сэрэҕинэн быыһанан кирийии. Күүлэ аана хатанна, дьиэ халҕана олулунна. Оонньоон кини Бороскуойга баар үһү. Түннүгэр эмиэ ойон тиийдэ, сабыы быыһынан кылатан таһырдьаны манаста.
Дьиҥи-чахчыны бүрүйэн турбут күнүскү чуумпуну табаарыс атамаан саралыы тардаатын кытары ала көстүү арылыс гынна.
Халдьаайы харса суохтара бүгүн Айанньыттар аартыктарыгар мустар киэһэлэрэ үүммүт. Чуо Сандал олбуорун айаҕар. Ол «мунньахха» баар дьону Yүлүйэ өр сыныйан одуулаһан син ким кимин быһаарда. Олору ойоҕостон наардаталаан ыраас илиискэ уурталаан кэбистэххэ, хаарты хараҕынан ханалыта соҕус характарыыстыкалыыр буоллахха маннык.
Сандал – туус суоҕар туус дуома. Бөдөҥ-садаҥ, санаатыгар саар курдук маннааҕы ыччат.
Мара Бааска – субу аҕай босхолонон кэлбит, онто сүүһүгэр сурулла сылдьар хара бэкир киһи. Туох куһаҕан буолла да киниэхэ күтүрүүргэ үөрэнэн хаалбыттар. Туһугар эмиэ тойон туус. Хаайыыга үчүгэйдик олорбута да ону туоһулуур.