– Сахалар этэ дуо?
– Сахалар буолумуна. Мамбеттар, с…
– Аа, мамбеттар, оччоҕо өйдөнөр…
– Абитуралар. Толпанан сылдьан саайсаллар. Хаһан эрэ син биир булуом. Куорат да кыараҕас.
Төрөөбүт күннээх бүгүн тугу баҕарар туойара көҥүл. Ийэ киһи тэлэбииһэр дойҕоҕун иһиттэхпинэ ордук буолсу диэн сотуллубут чуорааны суох гынна. Нөҥүө күүгээн улам күүһүрэн истэ. Ол аайы тэлэбииһэрин саҥатын улаатыннарар. Күүгээн сайдан хамсааһыҥҥа кубулуйда. Киирии-тахсыы, ис-тас ааны аһан-сабан лаһырҕатыы саҕаланна. Испиттэрин көҕүрэттиэххэ, арыгы чаанын буруонан тупсарыахха наада буоллаҕа. Итирбиттэринэн өҥнөөрү көрүдүөргэ көстөллөр, арыгылаабыттарынан аатыраары аһара айдаараллар. Хастара-хастара эбитэ буолла, иһирдьэни-таһырдьаны ылан кэбистилэр. Ол быыһыгар Оппуонньа кэм да мамбеттары үөҕэр. Ити аата кимнээх эрэ маҕаһыыҥҥа барбыттарын кэтэһэллэр эбит. Онтулара «һуу-һаа» бөҕө буолан сүүрэн киирдилэр.
– Уолаттар! Айуо! Кырбаатылар!
– Кимнээх? Ханна?
– Сыҥаахха саайдылар. Охтубутум кэннэ ойоҕоско тэбиэлээтилэр.
– Миигин ваще быардаатылар, наа! Өссө муннубун тоһуттулар быһыылаах.
Ити кэмҥэ ботпуолуйаҕа сыппыт дьахтар бу арбайан тахсан кэллэ.
– Дьэ эбит ээ! Көрдөөбүккүтүн ыллаххыт дии!
Көрбүтэ – бытырыыс курдук быыкаа уолаттар булумахтана бөҕө сылдьаллар эбит. Биир уол, олох оҕо, муннун хаанын сууна сатыы турар. Кыраларын көрүмэ – сирэйдэрэ-харахтара турбута сүр.
– Аа! Быһах ханнаный? – Арыый обургулара Оппуонньа хараҕын үүтэ көстүбэт буолбут, быһах көрдөөн кулахачыйар.
– Маста! Маста! Туох эмит тимирдэ! – Фантомас ийэтигэр эрэ мэһэйдэппэттэр.
– Чэ, тахсан өлөрсүҥ! Кытаатыҥ, – дьахтар кэҥии сатаан кэннилэриттэн хаһыытыы хаалла.
Бары өрө сүүрэн тахсыбыттара. Сэрии дьонун курдук өссө үөгүлүү-үөгүлүү. Хаһыы-ыһыы улам ыраатан албын чуумпу олохсуйда. Дьахтар тэһийэ сатаан күөрэ-лаҥкы барбыт дьиэтин хомуйдаҕа буолла. Дьоно өр күүттэрбэтилэр, аан хоско кутулла түстүлэр. Аҕылаан-мэҕилээн биир да тылы кыайан саҥарар аат диэн суох.
– Якуты, гады! Сахалартан тахсар буоллаҕа, – бу киэһээҥҥи өрүөл Оппуонньа төлө биэрэр.
Баарыҥҥылары бу хараҥаҕа хантан булуохтарай. Атыттар охсуһа сылдьалларыгар түбэспиттэр. Бэлэм сылтах кыттыспыттар. Анарааҥҥылар биир дьиэҕэ куотан киирбиттэр. Онтон инньэ сүүрбэччэ буолан сүүрэн тахсыбыттар. Аны биһиги дьоммут атахха биллэрбиттэр. Сорохторун ситэ баттаан сахсыйа түһэн биэрбиттэр. Саамай кыралара, Үстүөпэ, охто сытан мас дуу, тимир дуу баара буолуо диэн илиитин иминэн кҥрдүү сатаабыт. Буллум диэбитэ – быһах угун саҕа эрэ мас үһү. Биир уоллара эрдэттэн бэринэн ытыы турбут. Дьэ, кэмиэдьийэ. Итинэн сөп буолумуна төттөрү сүүрэн таҕыстылар. Фантомас төбүрүөн оннулаах туос маҥан сирэйин ийэтэ элэҥэс көрөн эрэ хаалла. Онто кимнээҕэр урут сылдьар. Тэҥҥэ тэбиэлэспит үһү. «Оскуола оҕолоро ээ, тыытымаҥ», – диэн өссө анарааҥҥылары тохтотолуу сатаабыт үһү.