Биһиги Аан Дархаммыт - страница 6

Шрифт
Интервал


Ыраахтааҕылаах Россия бу омуктары бэйэтигэр холботолуур кэмигэр биллэр-көстөр төрүт уус дьону салалтаҕа эрдэттэн чугаһаппатах эбит. Сэбиэскэй кэмҥэ коммунист партиятын идеологтара ити ньыманы эмиэ биһирээн туттубуттар. Оттон биһиэхэ Саха сиригэр хайа күн аһара түһүүтэ, сиэри таһынан кыһаллыыта-мүһэллиитэ суох киин былааска бэриниилээхпитин көрдөрбөтөхпүт баарай? Атыттар син сэбиэскэй былаас эстибитин кэннэ былыргы силистэрин-мутуктарын түөрэн, салалтаҕа талар дьоннорун төрүттэрин-уустарын үөрэтэн билэн эрэ баран баһылыктарын талаллар эбит. Арай биһиги төрүппүтүн-ууспутун төрдүттэн түөрэ умнан, идеология күүһүгэр бас бэринэн кэбиспит эбиппит. Өбүгэлэрбит үтүө үгэстэригэр суолта биэрбэккэбит, өлөр-хаалар күммүтүгэр ахтар айыыһыттарбыт араҥаччылаан, былыргы тойон ууһуттан сыдьааннаах бас-көс киһини анаан ыыппыттарын, кыаҕын-дьоҕурун ситэ туһаммакка, мүччү тутан кэбистэхпит.

Ааспыт үйэ бүтэһик уон сылыгар, икки тыһыынча сылы моҥоон түмүктүүр мөҥүөн арҕаһыгар, киһи аймах олоҕор сир хаҕа хайа ыстанар сууһарыылаах уларыйыыларын ньиргиэрэ сэттэ уонча сыл устата туруулаһан туппут модун судаарыстыбабыт тутулун эһэн барбыт кэмигэр, хор, төһө да отох омук ороһута буолларбыт, син быыс-хайаҕас хайдыгаһыгар түһэн хаалбакка, оттон-мастан тутуһан ордон хааллахпыт дии. Маннык халбас харатын миинэн, дьулурҕа уларыйыылардаах ахсым кэм арҕаһыгар өрө мөхсөн, омукпут, дойдубут дьылҕата ыйааһын бэскитинии биэтэҥнии олорор мүччүргэннээх кэмигэр дьиҥнээх национальнай лидер, дэгиттэр сайдыылаах сомоҕо личность, талааннаах, хорсун салайааччы оруола диэн төһө-хачча сүдүтүн, суолталааҕын улаханныын-кыралыын, үтүөлүүн-мөкүлүүн син билэн кэллэхпит.

Саха норуодунай суруйааччыта Далан «Дьылҕам миэнэ» романын аан тылыгар: «Өй-санаа саамай сиппит-хоппут, олоҕун булбут кэмигэр, мөлтүү-ахсыы илигинэ өрүсүһэн, олорон ааспыт олоҕум туһунан ахтыы суруйан хаалларабын», – диэн уонтан тахса сыллааҕыта этэн турар. Бу тыллары билигин биир бэйэм долгуйа, эмиэ даҕаны ордук саныы, харааста ааҕабын. Долгуйарым диэн оччотооҕу өрө күүрүү, бэйэ омугун кырдьыгын, кыаҕын билинии, омук-киһи тэҥэ сананыы кэмин Далан барахсан сөпкө даҕаны сыаналаан уот харахха этэн кэбиспит эбит. Ордук саныыбын киһи бэрдэ, өркөн өйдөөҕө кини бу үтүөкэн кэми мүччү туппакка тутуу былдьаһан, өрүсүһэн сүрэҕэр-быарыгар көөнньөрбүт ис уоҕун, сиэрдээх толкуйун сайа этэн-тыынан өйүн-санаатын толору сайҕаммыт дьолун. Хараастабын хайыы-үйэҕэ кэм-кэрдии кэрчигэ буолан ааспыт биһиги омук кыһалҕалаах-кыһарҕаннаах дьылҕабытыгар кылам гынан күммүт көрбүт, күөнэхпит күөрэйбит күргүөмнээх ол уон сылын суохтаан.