Кыыс эрэйдээх хайаахтыай. Муммут кус оҕотун курдук хаалаахтыыр. Ийэтэ, кыыһын аһынан, кэргэниттэн көрдөһөн көрөр да, биирдэрэ ылыммат. Аҕата, эппитин курдук, тэйиччи олорор биир баай уолугар кыыһын биэрээри тэринэр. Кыыстан тугу да ыйыппаттар. Бэргэһэлээн холбооттуур күннэрэ тиийэн кэлэр. Кыыс бэргэһэлэнэр. Уонна киэһэ, утуйар кэмнэрэ кэлиитин саҕана, сүтэн хаалбыт. Кини, таптыыр киһититтэн арааран, таптаабат уолугар биэрэн эрэллэриттэн хомойон-хоргутан, дьиэтин кэннигэр турар тииккэ тахсан моҥнон өлбүт.
Ол кэнниттэн хас да сыл ааспыт. Арай биирдэ били баай олорбут сириттэн чугас хас да киһи оттуу сылдьыбыттар. Түөртүүр чэйдэрэ буолбут. Биир киһи оһох отто, чэй өрө хаалбыт. Дьонноро чугас сорохторо от көрө, сорохторо сөтүөлүү барбыттар. Ол киһи, соҕотоҕун хаалан, уотун умата олорбут. Арай туран, солуурчаҕын ыла баран иһэн көрдөҕүнэ, суол устун биир бэргэһэлэнэр курдук таҥастаах кыыс хааман кустуктанан иһэр эбит. Киһи муодарҕаан да, соһуйан да ол кыыһы көрө турбут. Кыыс чугаһаан истэҕинэ көрбүтэ, били аҕыйах сыллааҕыта моҥнон өлбүт баай кыыһа иһэр эбит. Киһи, куттанан, сырдык-хараҥа быыһыгар киирбит. Арай биирдэ өйдөммүтэ, дьоно кэлэн, кинини уоскута сылдьаллар эбит. Ол киһи тураат, били суол диэки көрбүт да – туох да, ким да суох. Киһи дьонугар кэпсээбит. Дьоно олус муодарҕаабыттар. Ол дьонтон сорохторо кэнники эмиэ ити кыыһы көрбүттэр. Кыыс, кинилэргэ чугаһаан иһэн, сүтэн хаалар эбит. Дьон онтон ыла ити сири Кыыс Дьаарбайбыт диэн ааттаабыттар.
Маша Нестерова. Амма улууһа, Амма-Наахара нэһилиэгэ.
1960-с сс. Бүлүүтээҕи педучилищеҕа II кууруска үөрэнэ сылдьан суруйбут курсовой үлэтиттэн.
Бу сиргэ биир ыал Петр диэн уоллара, онуһу бүтэрэригэр, экзамен саҕана, бырааттарын кытта баран, кыракый сарай туппут. Онно уруогун аахтара үһү. Ол уол армияҕа сылдьан, кэлиэн ый аҥара хаалтын кэннэ, хайаттан суоруна таас төбөтүгэр түһэн өлбүт. Ол иһин бу сири Бүөчэ Отуулаах диэн ааттаабыттар.
Боссоойко бандьыыт күрээн иһэн, биир хайаҕа диван курдукка, иһирик ойуур иһигэр, үрэх кытыытыгар турар сиргэ, хонон ааспыт үһү. Ол сир ол иһин итинник ааттаммыт дииллэр.
Парасковья Кутукова. Амма улууһа, Элэһин нэһилиэгэ. 1960-с сс. Бүлүүтээҕи педучилищеҕа II кууруска үөрэнэ сылдьан суруйбут курсовой үлэтиттэн.