W tej książce nie raz spotkasz wyrażenie „labirynt psychosomatyki”. Postaram się ci wytłumaczyć, co konkretnie miałam na myśli. Fraza, którą zastosowałam, jest metaforą wielu objawów psychosomatycznych. Rozważmy je indywidualnie.
Pierwsza grupa objawów nazywana jest „konwersyjną”. Występuje również pojęcie „zaburzenie konwersji”. Zasadniczo odnoszą się one do umiejętności motorycznych, czyli zdolności do ruchów dowolnych. Dotyczy to również ludzkich zmysłów. W rezultacie powstaje całe spektrum chorób: od zaburzeń połykania czy wad wzroku po paraliż. Jeszcze niedawno takie stany nazywano nerwicami histerycznymi. Chociaż obecnie specjaliści już zrezygnowali z takiej definicji.
Gdybyśmy musieli oznaczyć grupę objawów konwersyjnych jednym słowem, pojęcie „symbol” byłoby idealne. Rzeczywiście, takie objawy są bardzo symboliczne: pogorszenie widzenia wiąże się tutaj z niechęcią zobaczenia jakichkolwiek rzeczy wokół siebie, wymioty – niezdolność do zaakceptowania sytuacji, która przyszła „nie do gustu”.
W prawdziwym życiu wielu prawdopodobnie spotkało się z podobnymi przykładami.
Irina L., 40 lat, zamężna, dwoje dzieci.
Skargi na drętwienie rąk, niezdolność do trzymania nawet małych przedmiotów. Przeprowadzone badanie lekarskie nie wykazało nieprawidłowości organicznych. Podczas pracy z terapeutą ustalono przyczynę objawów: przedłużający się konflikt z krewnymi męża, którzy zarzucali jej niedostateczną dbałość o obowiązki domowe. Po odpowiedniej terapii objawy ustąpiły.
Dalej idą objawy funkcjonalne, które wpływają na układ sercowo-naczyniowy i moczowo-płciowy, przewód pokarmowy i układ mięśniowo-szkieletowy oraz układ oddechowy. Jednocześnie podczas badania specjaliści nie wykrywają żadnych patologii tych narządów, jednak same narządy są dysfunkcyjne.
Anna S., 25 lat. Od kilku miesięcy odczuwa ból brzucha. Badania nie potwierdzają zmian organicznych w przewodzie pokarmowym. Rozwój napadów następuje w sytuacjach bezpośrednio związanych z obowiązkami zawodowymi Anny i związanych z koniecznością obrony swoich interesów w zespole.
I wreszcie, psychosomatozy. Ta grupa objawów jest najmniejsza. Tutaj zaliczamy choroby psychosomatyczne w węższym znaczeniu. Ich główną różnicą jest to, że wpływa to nie tylko na funkcję dowolnego narządu, ale także na jego tkaninę.