Масалан, ҳарбиён ва милисаҳо ба осонӣ тахмин карда мешуданд – осори рӯҳонӣ дар чеҳраи сахтгиронаи онҳо дар бораи худ нақл мекард. Ваќт гузашт ва насли ояндаи донишљўёни физика ин бозиро ба дигар донишљўён гузаронид. Дар солҳои 2000-ум компютер, яъне зеҳни сунъӣ ба бозӣ пайваст карда шуд. Дар намуди зоҳирӣ, гаштугузор, зеҳни сунъӣ дар байни ҷараёни мусофирон авбошону террористонро меҷуст. Фоизи тахмин ба 80 фоиз расид ва ин фоизи калон аст. Аммо аз ҳама бештар дар симбиози компютер ва шахс тахмин карда мешавад. Мард дид, ки он чизеро, ки мошин дида наметавонад – ин осори маънавиёт дар симои одам аст. Ин тавассути амалияи дуо, рафтан ба хидмат дар калисои православӣ, риояи муқаддасоти калисо ба даст омад. Ва ҳоло, ки дар соли панҷуми охирини таҳсил таҳсил мекунанд, донишҷӯён аллакай ҳис мекарданд, ки чӣ тавре ки мегӯянд, тамоми мусофирони метро, автобусҳо, ҳамсафарони ҳамсафари мошинро дар дохили мошин ҳис мекарданд… Бояд гуфт, ки донишҷӯёни аз ҷиҳати рӯҳонӣ пешрафта чӣ истифода мекарданд. ворид шудан ба олами эҳсосии ботинии шахсро бо ин тарзи «эътироф» кардани иттилооти роҳибон, низомии касбӣ, судяҳо меноманд.
Аммо ҷаҳон дар ҳоли рушд буд, пешрафт дар технологияи компютерӣ буд ва зуд пеш мерафт. Соли 2010 бо шиддати андешаи оператор компютер аллакай бе сим идора карда мешуд. Гарчанде ки на ҳамаи ин таҷрибаҳо дар домени ҷамъиятӣ буданд, онҳо буданд. Ва он гох саволи асосй ба миён омад – оё компютери пуриктидор фикри одамонро, масалан, савори автобус хонда метавонад? Шояд маълум шуд, аммо дар он рӯзҳо ин як техникаи вазнин буд, аммо аллакай дар соли 2025 ин техника ба андозаи як қуттӣ сигор кам карда шуд. Албатта, мисли пештара, дар шинохти шахсӣ симбиозии инсон ва компютер, дурусттараш, инсон ва интеллекти сунъӣ натиҷаи бузург дод. Ва инак, мо ба таҷрибаи асосии илмии гурӯҳи тадқиқотӣ дар Пегасус меоем. Гап дар хамин аст. Ҳангоми дар автобус шахсе, ки компютер дорад, ҳатто хурдтарин компютер бояд дар наздикии шахси тафтишшаванда бошад. Чӣ мешавад, агар он террорист бошад? Инак, идеяи «хис кардан», хондани симои равонии одамон аз дур – аз кайхон, масалан.
Мавҷи басомади ультра баланд ба воситаи шуои пуриқтидори шуоҳо интиқол дода шуд; дар рӯи замин ин шуо вобаста ба танзимот радиуси диаметраш аз панҷ то ним метрро ишғол мекард. Оператор тавассути моҳвора издиҳоми одамонро тафтиш кард, то одамони дорои фикрҳои манфӣ ва хашмгинро ҷустуҷӯ кунад. Ва онхоро муайян карда, тамоми комплекси тадбирхои оперативй-чустучуиро ба хам пайваст карданд. Тарафи дигари медал дар ин тачриба низ буд – аз масофаи дур ба одаме, ки захмдор шуда буд, масалан, бемор, дар рох кадам меза-над. Басомади муайянро шуоъ аз кайхон аз спутник мерасонд, ки табиист, ки касе онро намешунавад, баъд суръати кори майнаи одамро мукаррар мекард ва дар мавриди зарурй тамоми хислатхои заруриро аз чанговари ярадор дур карда метавонист. Аммо ин тарафи харбии тачриба аст. Ҳама ҳисобҳои назариявӣ дар солҳои бистуми асри 21 буданд ва сол аллакай 2028 буд. Инак, хама чиз, чи дарачаи тачхизоти техникии киштй ва чи дарачаи илмии тадкикотчиён ба дарачаи даркорй буд. Хайати команда интернационалист, масалан, Василий Харин рус буд, аз Пермь 42-сола буд ва ин дуюмин экспедитсияи кайхонии у буд. Бортинженер ва биологи нопурра кор карда, дар бораи киштй ва дар бораи одам кариб хама чизро медонист. «Системаи психобиомеханикй – одам» – чунон ки у гуфтанро дуст медошт.