Онуоха ойуун олус ыарахан, иэстэбиллээх сорудаҕы биэрдиҥ диэн муҥатыйыах курдук буолан баран: «Бар дьо-нум туһа диэн сорунан көрүөм», – диэбит. – Ол иннинэ үөһээлэргэ тиийэн көҥүл ылабын, тугу толук уунары бы-һаарсыах тустаахпын диэн сэрэтэн, кэм-кэрдии болдьоспут.
Болдьоспут кэмэ кэлбитигэр үс түүннээх күн кыыран дьигиһийбит, кутуран кулуһуппут, сата тылын барытын сааһылаан, алгыыр-кірдіһір тылын-іһүн ситимнээн, кэриэс-хомуруос тылыгар бэйэтин олоҕун толук уурарын кэрэйбэтин этэн, көрдөһөн-ааттаһан сыылла сылдьан балаҕан буорун сиппийбит, ыстаҥалыы сылдьан саһаан мас үрдүнэн өҥөҥнөөбүт. Ол быыһыгар көмүлүөк оһох кэннигэр туран сирэйэ икки эҥээринэн элэҥнээбит. Онтон «миигин күүтээриҥ» диэн баран оһох ураатынан сирилэс тыас доҕуһуолланан көтөн хаалбыт…
Өр соҕус буолан баран эргиллэн, оһох үөлэһинэн түһэн кэлбит. Намыраабыт, бытаарбыт курдук буолбут үһү. Балаҕан ортотугар ахчаччы тэбинэн туран: «Эбэбит уутун түһэрэр буолла, бэйэтин таһаатын аччатан, сиэрдээх үрдүгүн тутан турар аналын ылыныа. Кини тула дьон-сэр-гэ бөҕө олохсуйуо, сыспай сиэллээх, адаар муостаах таптаан тоҕуоруһар сирэ буолуо, үйэлэргэ кини баайын, быйаҥын туһунан сэһэн кэҥиэ, үһүйээн дэлэйиэ!» – диэн бэрт чиҥник, иччилээх баҕайытык тыл ыһыктыбыта үһү. Ол кэннэ хараҕын өҥүргэһинэн көрөн туран уһуутаабыт, дүҥүрүн былаайаҕынан хаста да сэниэтэ суох охсуолаабыт уонна сууллан түспүт да өлбүт. Кини бар дьонун инники олоҕун туһугар итинник толук буолбута үһү!
Быйаҥнаах кытылын өҥөйө Барҕа бөһүөлэгэ, оттон тулатыгар тэйиччи соҕус өссө үс түөлбэ баар. Кинилэр этэҥҥэ олохторун төрдүн-төбөтүн, иитин-саҕатын барытын эмиэ бу улуу эбэни кытта ситимнииллэр. Олохтоохтор бары билсиһэллэр, хардарыта көмөлөсүһэри умнубаттар, ыччаттарын ыал оҥортуур үгэстэрэ салҕанар. Маннык үтүө үгэстэрин киинниир, соргулаах сүбэни тобулар, инники сайдыыга сирдиир сирдэрэ, уйгулаах тусаһалара Барҕа буолар. Маны барытын кырдьаҕастыын, эмэнниин, эдэрдиин ылыналлар, киин уораҕайынан билинэллэр.
Холхуостааһын саҕана хас биирдии түөлбэ чугастааҕы кыстыктарын, сайылыктарын түмэн туспа холхуостар буолбуттара. Оттон сопхуостары тэрийиигэ бары кыттыспыттара, биир сопхуос буолбуттара, Барҕа дэриэбинэни киининэн билиммиттэрэ, «Быйаҥ» диэн ааты ылыммыттара.
Бэриэт оскуолаҕа үчүгэйдик үөрэммитэ, ордук ахсаан бары эйгэтигэр. Онус кылааһы хайҕал суруктаах бүтэрбитэ. Кини Сэбиэскэй Сойуус үрдүк үөрэхтэрин кыһаларын туһунан иһитиннэриилэр түмүллүбүт бэрт халыҥ кинигэни ити дьыл балачча сыымайдаабыта буолан баран, дьиҥинэн, хайа хайысханы таларын быһаара илигэ. Эйэҕэс-дьэллэм, кэпсэтинньэҥ-ипсэтинньэҥ, ылсары-бэрсэри улгумнук ылынар майгылаах Бэриэт уол долгуйар Дьо-куускай куоракка кэлээт, бэрт сотору атас-доҕор уолаттары булуммута. Кинилэр сүбэ-ама кэпсээннэригэр, дьүүл-дьүһүн сэһэннэригэр кыттыспыта. Онно ордук дойду киин сирдэригэр үөрэххэ тардыһыы күүстээх курдуга: сайдыылаах, киэҥ ыырдаах, бастыҥ учуонайдар түмүллүбүт сирдэригэр тиийэн үөрэнэр быдан ордук, кэскиллээх диэн ис хоһооннооҕо.