Дьокуускайга олохтоох саҥа былаас тойотторо ону аахсыбатахтара. Куорат нэһилиэнньэтэ дьадайбыта, аһа-үөлэ аҕыйаабыта онно төһүү буолбута. Манна олохтоох байыаннай чаастары эбэн биэрдэххэ, аска-таҥаска наадыйааччы, хааччыллыыта суох кэмэ суох элбээбитэ. Онон, куорат нэһилиэнньэтин аһынан-таҥаһынан ханнык эмэтик хааччыйан, кыһыны туоратар кыһалҕата ытарчалыы ылбыта.
Нам улууһугар бастаанньа этэрээттэрэ чугаһаан иһэллэрин бастакы сибикилэрэ биллээтин кытта, кыһыл дружинаны тэрийэн барбыттара. Доброволецтары хомуйуу ситиһиилээхтик барбытын түмүгэр 60-ча киһи дружинаҕа суруппута. Нам кыһыл дружинатын хамандыырынан Эверстов Гавриил Ионович диэн анаммыта да уһаабатаҕа. Кинини ууратан баран, Марха дружинатыттан Пшенников Дмитрий Емельянович диэн империалистическай сэрии кыттыылааҕынан солбуйбуттара.>53
Үрүҥнэр биллэн испиттэрэ. Нэһилиэктэргэ кинилэр ыытар дьонноро кистээн кэлэр-барар, билсэр-көрсөр буолбуттара. Ол аата, үрүҥнэр эрэспиэскэни, агентурнай үлэни күүскэ ыыталлара биллибитэ. Сэбиэскэй былаас үлэһиттэриттэн, чэкиистэртэн атаҕастаммыт дьон кинилэри өйүүллэрин өйдүөххэ сөп этэ.
Бэл, кыһыл дружинаттан икки байыас бастаанньыстарга күрээбиттэрэ. Дружина улууска хаалара кутталланан барбыта. Ол иһин, сотору Дьокуускайга көһөн киирэргэ быһаарыммыттара. Ону да, хойутуу сыспыттара. Дружина куораттыыр түүнүгэр кини суолун Иван Устинов диэн хамандыырдаах бастаанньа обургу этэрээтэ быһан, тоһуур оҥорбута.>54 Кыһыл дружина арыый эрдэ, урутаан айаннаан эрэ тоһууртан мүччү туттарбыта.
Дьокуускайга Нам дружинатын ыһан, сорохторун Марха Кыһыл дружинатыгар (хамандыыр – Клочков), сорохторун Маҥан дэриэбинэтигэр турар Павел Крылов>55 диэн хамандыырдаах дружинаҕа сыһыартаан кэбиспиттэрэ.
* * *
Урукку красноармеец Михаил Жарников хамандыырдаах үрүҥ этэрээтэ урукку үрүҥ саллаата Георгий Каратаев хамандыырдаах кыһыл этэрээтин Чурапчы-Төҥүлү аартыгынан Мэҥэ улууһун Дьаҥхаады нэһилиэгин сиригэр-уотугар үүрэн аҕалбыта. Манна кэлэн икки өстөөх этэрээттэр икки ардылара соччо ырааҕа суох сирдэргэ түһүүлэммиттэрэ. Чуҥнуу сылдьар эрэспиэскэһиттэрэ утары көрүстэхтэринэ ытыалаһан уонна сойуолаһан тахсаллара.
Попов Николай Афанасьевич-Быһый Көөкөй диэн атах оонньуутугар уонна сырсыыга чугаһынааҕы улуустарга тэҥнээҕэ суох киһи баара. Кинини үрүҥнэр тэҥсиккэ сылдьар, дьаһалы, араас илдьити тиэрдээччи оҥостубуттара. Көөкөй сорудахха сатыы уонна саата суох сылдьара. Биирдэ оннук баран иһэн, утары уонча байыастаах кыһыллар эрэспиэскэлэрин көрсө түспүтэ. Түргэн үлүгэрдик эргиллэ түспүтэ да, суол устун төттөрү куоппутунан барбыта.