Сиз урамнарда йөреп;
Борынгы Нохрат булсын мы,
Камкасы, Үргәгәре:
Исертә кайткач аңымны
Кичке мунча исләре.
Алтын чиксез кырларда
Ялтырап үсә иген:
Тырыш халык агыза
Армыйча эшчән тирен.
Каеннар каршы ала
Яфракларын селкетеп,
Актай егласы ага,
Сылу җирләрне тегеп;
Хисле көньяк йөрәкләр,
Чибәр сөйкемле күзләр,
Ч-хәреф баллы сүзләр
Саклап яши әлкиләр!
Үзенчәлекне саклап,
Көн күр, Әлки, мең еллап!
VI
Ялның икенче кичендә
Марат күлгә ашыга;
Кармак селки җилкәсендә:
Бара балык тотырга.
Беркем дә юк су буенда,
Күкнең йөзе тып-тыныч;
Нәрсә каһарман уенда? –
Автор белми, кызганыч…
Бәлки, яшьлеген сагына,
Щүкә турында уйлый;
Бәлки, хыялы талпына,
Бара-бара су буйлый.
Ярты сәгать эчендә
Бернәрсә дә тотмады:
Буш тимер чиләге дә,
Балык кармак капмады.
Ерактан күрше бабай
Палкасын тотып бара.
– Кил монда, Марат, давай! –
Диеп аңа кычкыра. –
Бу вакытта юк балык,
Син бушка утырасың!
Сергей-бабайны танып:
“Тотырмын су анасын!” –
Көлде аңа җаваплы,
Баручан күрше яклы.
– Кайтыйк әле без бергә,
Күрше малае, өйгә!
Балык – бәхет сыман ул, –
Диде бабай сузып кул. –
Уңай мизгелдә тотмасаң
Бәхетсез елап каласың!
– Соң инде, дөрес, вакыт…
Ятырга кирәк кайтып;
Иртәгә иртә таңнан
Эшкә барам Матактан.
VII
Йокыга ятыр алдыннан
Әнисе улы белән,
Җылылык алып табыннан,
Тәм назлый әңгәмәдән;
Карый ана күзләренә
Зур үсеп җиткән бала:
Елмая ул сүзләренә,
Хикмәтенә соклана.
Яшел төстә карашы
Күзлек аша ялтырый,
Матур яулыкта башы
Ап-ак чәчләрен саклый.
Җитмеш ике ел йөзендә
Нур булып урын алган:
Җыерчыкларда битендә
Тормыш юлы язылган.
Сугыш чоры баласы…
Күпме кыенлык күргән;
Һәлак булган атасы
Берлинны алгач тиздән.
Бер кешенең кайгысы,
Бер гайләнең язмышы –
Халкыбызга да хаслы,
Илебезнең кайгысы.
Яшәп шул мохтаҗлыкта
Әби белән бабалар,
Сабырлап авыр чакта,
Үстергәннәр балалар;
Шул туфрактан үскән гөл –
Без синең белән, якташ:
Буынның кадерен бел,
Ашыгучан замандаш!
Чәчәген куй каберенә,
Исәннең хәлен белеш;
Хөрмәт күрсәт һәрберсенә:
Бу ярты сәгатьлек эш.
VIII
Иртәнге сәгать алтыда
Марат йокыдан бизгән;
Әнисен үбеп алды да
Казанга китте тиздән.
Сокурыда бик зур бөке:
Эшенә соңга калган.
Хезмәттәшкә авыл сөте,
Сүз биреп, алып кайткан;
Эш вакыты ахырында
Бинада утлар сүнә,
Ләкин Марат уйламый да
Ашыгырга өйенә…
Машинасын туктатып,
Казан урамы буйлап
Хисләрендә таркалып,
Йөри саф һава сулап.
Кичке сәгать унбердә
Йортына килеп керә.
Тавыш ишетеп кенә
Кайтканын хатын сизә.