Труды VII Республиканской научно-практической online-конференции «Образование XXI века: проблемы, тенденции и перспективы» - страница 3

Шрифт
Интервал


Психологиялық қорғану  бұл санада стрессті жеңу және өзімшілдікті қорғау үшін қолданатын механизм. Бұл механизм оң немесе теріс болуы мүмкін, мәселен оң механизмдерге өзін-өзі растау, өзін-өзі алдау, ал теріс механизмдерге регрессия мен диссоциация жатады. Психологиялық қорғану қақтығыс жағдайында эмоционалды тұрақтылықты сақтауда маңызды рөл атқарады. Бұл эмоционалды дағдарысты уақытша болдырмауға мүмкіндік береді, адамның өзін-өзі бағалауы мен өзіне деген сенімділігін сақтауға көмектеседі. Алайда, бұл механизмдерге шамадан тыс тәуелділік шындықты қабылдаудың бұрмалануына әкелуі, қақтығысты шешуді және тұлғаның одан әрі дамуын қиындатуы мүмкін.

Психологиялық қорғанудың артықшылықтары мазасыздық пен стресстің тез төмендеуі, психикалық тұрақтылықты уақытша сақтау, тұлғаны жанжалдың жойқын әсерінен қорғау болса, кемшіліктері нақты мәселені елемеу, жағдайды қабылдаудың бұрмалануы, жанжалды сындарлы шешудің қиындығы б. т. Конфликт кезіндегі психологиялық қорғану адамға эмоционалды стрессті жеңуге және психикалық денсаулықты сақтауға көмектесетін әртүрлі стратегиялар мен әдістерді қамтиды, олардың негізгі аспектілері: сенімді адаммен сөйлесу, медитация және терең тыныс алу, дене белсенділігі, позитивті ойлау, шекараларды белгілеу, өзін-өзі дамыту [3].

Конфликт кезінде психологиялық қорғанудың эмоцияларды түсінудегі рөлі:

1. Эмоциялар күнделігін жүргізу- түрлі сезімдерді және оларды тудыратын жағдайларды жазу арқылы триггерлерді анықтауға және эмоционалды реакцияларды жақсы түсінуге болады.

2. Эмоционалды зейін- эмоцияны басу орнына оны анықтауға, атауға үйрену.

3.Қарым-қатынас дағдыларын дамыту- белсенді тыңдау арқылы әңгімелесушіні тыңдау, оны түсінетіндігін көрсету.

4. «Мен-хабарламалар» – айыптау орнына өз сезімдері мен қажеттілігін білдіру үшін «меннен» басталатын әрекеттерді қолдану.

5. Медитация және релаксация- тұрақты медитация тәжірибесі өзін-өзі бақылау қабілетін жақсартуға және стресс деңгейін төмендетуге көмектеседі.

6. Тыныс алуды бақылау- терең және баяу тыныс алу стресстік жағдайларда тыныштандыруға көмектеседі.

7. Ойлаудың икемділігі- еркін бейімделуге ұмтылу, конфликтіні шешудің көп жолы бар екенін түсініп, түрлі тәсілдерді қолдануға дайын болу.

8. Мәселелерді шешу- айыптауға емес, шешімдерді табуға назар аудару, жағдайдан шығудың ықтимал жолын бірлесіп талқылау шиеленісті азайтуға көмектеседі.