-9-
Ким эрэ бу Халдьаайыга тэһийбэккэ тэһэ кэйдэрэр, тыына-быара хаайтарар. Бөөлүүн эдэр итириктэр уот баҕанатын түҥнэри көтөн кэбиспиттэр. Аны итирдилэр да массыына үөһэ түһэллэр. Киһини-сүөһүнү да дэҥнииллэр, баары барытын барчалыыллар. Онон, уот да суох, төлөпүөн да, араадьыйа да, тэлэбииһэр да суох. Барыта биирдэ ньим баран хаалла. Иҥэ-бата сатаан халдьаайылар хайдах-туох буолаллар, тугунан аны саатыыллар? Эбиитин Хатыҥнааҕы кытары ситимниир баар-суох хорук тымырдарын – суолларын уу быһа охсон кэбиспит. Бэҕэһээҥҥи ардах дьайан аастаҕа. Ардах аайы суураллар суоллаах нэһилиэккэ сотору-сотору аан дойдуттан арахсан арыыланан хаалар. Оччоҕо халдьаайыларга бэйэни салайыныы, дьэ, дьиҥнээхтик кэлэ түһэр. Баһылыктара диэн балыыҥка киһи. Итириктииртэн ордубат ыына-мээнэ киһи хайа сирэйинэн кимтэн тугу ирдиэй.
Бороскуой бөлүүҥҥүнү кытары уруккуну-хойуккуну барытын холбуу сыбаан биир тыынынан кэпсии оҕуста. Бачча эрдэ ким киниэхэ тиһэх сонуну тиһэн биллэрэ охсубута буолла. Бэйэтэ ирдээн булара дуу. Кини киһи истибитин иилэ хабан ылан кимиэхэ эмит кэпсии охсоору ыксала диибин диэн. Кэпсии тиийбит киһитэ хотоҥҥо сылдьар буоллаҕына, хотоҥҥо кытта сүүрэн тиийэн иһитиннэрэр идэлээх.
– Халлааммыт, дьэ, оҥоруутун оҥордо. Сай ортото буолла да быар куустан олорорбутугар тиийэбит, – Бороскуой куолутунан ыраахтан саҕалыыр. – Бэрт дьон арыгылаан аралдьыйыахтара.
Yүлүйэ бөлүүҥҥүнү саныы биэрдэ. Эдэрчи киһи итинник дьаабыламмыта буоллар өссө син этэ. Эмэх бэйэтиттэн саатымына кус сыгынньаҕын, атаҕын кыбыммытынан Маппый олбуорунан тирэхтэнэн ааһан иһэрин ама умнар үһүө.
– Бэйэбит бэртэрбит сүгүн-дьүгээр сылдьыбаттар. Атыттар аны буулууллара итээбит, – эмээхсин ону таайтаран эттэҕэ дуу.
– Тайах Дармыдыан бу Сандалтан аны арахпат. Өйдөнөрүн ааспыт ааргы. Уһун Ууланы билэҕин дии, манна төттөрү көһөн кэлбитэ. Дыраадыйан бэйэтэ эр киһи курдук дьахтар. Дьэ, ол кыыһынан кырдьан эрэр дьахтары Дармыдыаныҥ бу сайын буулаабыт. Биириҥ кинини киһи дииһи дуо, чугаһаппатах. Тайаҕыҥ ньоҕойо диэн бэйэтин киэнэ. Кэлэ турар үһү. Уонна атастара обургулар тэптэрэн биэрэллэрэ буолуо. Киһилэрэ киһиргээн биир үтүө күн дьахтары соһо сатаабыт. Дьиэтигэр илдьэн дьаабылаары. Уулаҥ күүһэ дэлэ дуо – тутуһуу буолбут. Иирээки аҥардаах Тайах дьахтары боруоста илдьи кырбаан кэбиспит. Итиччэ бөдөҥ киһи тулутууһу дуо – охторо сытан тэбиэлээбит эҥин үһү. Ол да сытан Уулаҥ үөхсэрэ үһү. Yлүгэр хаһыыга-ыһыыга ким да тахсан биэрбэтэх. Салгыы хайдах-туох буолтарын ким билиэй. Дьахтар билигин Хатыҥнаахха балыыһаҕа сытар. Хатыай, ити сүүлүргээбит күтүрдэртэн сэрэнэ сырыт эрэ, – Yүлүйэни куттаан да бүтэрииһилэр.