– Лучшему ученику Хальджайской школы Константину… – Кэм да Халдьаайы сыдьаана, кэм да биһиги киһибит эбит.
Үөс диэки дьулуспуттартан, үрдүктэн үрдүккэ тарбачыспыттартан биирдэстэрэ илэ бэйэтинэн дьэ, бу баар. Халдьаайы хаарыан ыччата ханна-ханна тиксибэтэҕэ баарай.
– Биһиги халдьаайылар! – Диэн көрүүбүт, арай.
Билинэр эрэ, суох эрэ – хаата үйэтинээҕи халы-мааргыта хаалбатахха дылы. Араамкалаах суруктар араатардыылларынан, киһибит арыйыы бөҕөнү оҥорбут, учуонайдар учууталларынан буолбут. Ити сэртипикээттэр сэһэргииллэринэн, уолбут саҥа үйэҕэ дьэ сатаабыт, өйүнэн өттөйөн өрөгөй үөрүүтүн билбит. Бириэмэ үнүстүтүүтүн биир тутаах үлэһитин билигин кэлэн, эн хаһан эрэ Халдьаайы ыччата Куолуһут Куоста, куһаҕаҥҥа тиллэр Кумааҕы этиҥ ээ диэн ким үтэн-анньан көрүө баарай. Тырыттыбыт ыстааннаах хаатаны кэрийэриҥ, алҕаска, бэл, тэрэриис дэнэ сылдьыбытыҥ диэн бааһан аныгы үйэҕэ ким алдьаныай. Эҥин моһолу туораан уолбут киһи киһитэ буолбут, Халдьаайыны аан дойду үрдүнэн аатырдыбыт диэн үөрсүөҕүҥ ээ. Үөрсэбит дуу, үөхсэбит дуу – кэм да ордук санаан олустуур, бэрт былдьаһан бэлэстэнэр инибит. Бантааһыйа баар – олох оҥочотун баарыһа диэн. Кумааҕы саҕа бантааһыйаһыт чугаһынан суох ини. Онтун түмүгэ ити баар – сыыппаранан эрэ саныыр, сайдыыны салайар саҥа үйэ саллаатынан буолбут.
Кумааҕы сыыппараларыттан сынньана таарыйа аһаатах буолла. Онтун быыһыгар тэлэбииһэр көрө сатаата. Аһа диэн үксэ бэлэм битэмиин, туһалаах тума арааһа – амтаһыйбакка эрэ аһардан иһэр. Тэлэбииһэрэ “эргиччи эрэйи” этэрин эйэлээх эрэкэлээмэнэн эйэҥэлээн тупсара түһэр. Сыыппара бөҕөнү сыымайдыыбыт, сайдыы туһугар олохпутун толук уурабыт, дыбарыаска дылы бырагырыастанабыт-майырданабыт – эргиччи эрэй эстиэн кэриэтин сир сиҥнэр, халлаан хайдар ини. Үтүө бэйэлээхтэр үөһэ диэки тарбачыһаллар, үрдүктэн үрдүккэ тиийтэлииллэр. Эн үксэппит үтүөҕүн кэннигиттэн сылдьан кэрбээччи хаһан да баар. Барыта таах сибиэ диэххэ айылаах. Кумааҕы, арай, санаатын түһэрбэт. Үөрэт да үөрэт, арый да арый, саҥаттан саҥаны көрдөө да көрдөө. Сөп буолар аат диэн суох. Билии билиэнньигэ, сайдыы солуоһунньуга диэх курдук. Киһибитин букатын маньыйаак диирбит эрэ хаалла. Сатаабат аата саҥата суох сылдьымына, тылынан оонньуурга бары да маастардарбыт. Өссө Момуой курдук:
– Таах сылдьар дьону баран, – диэн үрдүттэн үөҕэрбит эрэ итээтэҕэ.