Читать የአፍሪካ ህዝቦች - Андрей Тихомиров

በአንድ ሥሪት መሠረት "አፍሪካ" የሚለው ቃል የመጣው በአፍሪካ አህጉር ሰሜናዊ ክፍል ይኖር ከነበረው ከአፍሪካ የበርበር ነገድ ስም ነው ። የአፍሪካ የሮማ ግዛት በሮማ ከተማ በ146 ዓክልበ በካርቴጂያን ግዛት ቦታ ላይ የተቋቋመ ሲሆን የዘመናዊቷን ቱኒዚያ ሰሜናዊ ምዕራብ ክፍል ተቆጣጥሯል። በንጉሠ ነገሥቱ ዘመን አፍሪካ የሴናቶሪያል አውራጃዎች አባል ነበረች እና በአገረ ገዥ ትመራ ነበር። የግዛቱ ዘመን በከተማ ስርዓት ማደግ ተለይቶ ይታወቃል። ከተሞች የቅኝ ግዛቶች እና ማዘጋጃ ቤቶች መብቶች አግኝተዋል. በከተሞች ውስጥ ዋነኛው ስትራቴጂ የሮማውያን ቅኝ ገዢዎች እና የአከባቢው ህዝብ የሮማውያን ልሂቃን ነበሩ። በባህል ፣ በግዛቱ ወቅት ፣ የአፍሪካ አውራጃ ትልቅ ሚና ተጫውቷል። ሆኖም የአገሬው ተወላጅ ህዝብ ለላቲን ቋንቋ እና ለሮማ ባህል እንግዳ ሆኖ ቆይቷል። ከ4ኛው-5ኛው ክፍለ ዘመን እ . ይህ ቦታ የባሪያዎችና የቅኝ ገዢዎች ከፍተኛ አመፅ የሚካሄድበት ቦታ ሲሆን ይህም የሮማውን ግዛት በእጅጉ አዳክሞ ለውድቀቱ አስተዋጽኦ አበርክቷል። በ5ኛው ክፍለ ዘመን. ቫንዳሎች በአፍሪካ ሰፈሩ። በ 6 ኛው ክፍለ ዘመን የባይዛንታይን ንጉሠ ነገሥት ጀስቲንያን የባህር ዳርቻውን መልሶ ማግኘት ችሏል ፣ ግን የባይዛንቲየም ኃይል ደካማ ነበር ። በ 7 ኛው ክፍለ ዘመን እ . የአፍሪካ ቀንድ በአረቦች ተወረረ።

በሰሜን አፍሪካ ከክርስቶስ ልደት በፊት ፣ በርካታ ገለልተኛ ግዛቶች ነበሩ-ካርቴጅ ፣ ከፊንቄ ሰዎች የተመሰረተው ፣ ከዕብራይስጥ ፣ ከሞሪታኒያ እና ከኑሚዲያ ቅርብ የሆነ ሴማዊ ቋንቋ በሚናገሩ ፣ በሊቢያውያን ተፈጠረ። በ146 ዓክልበ ሮማውያን ካርቴጅን ድል ካደረጉ በኋላ እነዚህ ግዛቶች ግትር ትግል ካደረጉ በኋላ የሮማውያን ንብረት ሆኑ። ከአዲሱ ዘመን በርካታ ምዕተ ዓመታት በፊት የመደብ ማህበረሰብ ልማት የተጀመረው በዘመናዊቷ ኢትዮጵያ ግዛት ላይ ነው ። እዚህ ከተመሰረቱ ግዛቶች አንዱ-አክሱም – በ4ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ . ሠ. በምዕራብ ያለው ይዞታው በናይል ሸለቆ ወደ ሜሮ አገር ሲደርስ ፣ በምሥራቅ ደግሞ – "ደስተኛ ዓረብ" (ዘመናዊቷ የመን) ። በዳግማዊ ሚሊኒየም ዓ. ም.በምዕራብ ሱዳን (ጋና ፣ ማሊ ፣ ሶንግሃይ እና ቦሩ) ጠንካራ ግዛቶች ተቋቋሙ ፤ በኋላም በጊኒ ጠረፍ (አሻንቲ ፣ ዳሆሜ ፣ ኮንጎ ፣ ወዘተ.) ፣ በቻድ ሐይቅ ምዕራብ (የሃውሳ ሕዝቦች ግዛቶች)እና በሌሎች የአፍሪካ አህጉር አካባቢዎች ።

ከሴማዊ-ሐሚቲክ ቤተሰብ በስተደቡብ የሚኖሩት ሞቃታማ አፍሪካ ሕዝቦች ቋንቋዎች አሁን በተለምዶ በሁለት ቤተሰቦች ይጣመራሉ-ኒጀር (ኮንጎ)-ኮርዶፋን እና ኒሎ-ሳሃራን ። የኒጀር-ኮንጎ-ኮርዶፋን ቡድን የኒጀር-ኮንጎ ቡድንን ያጠቃልላል – በጣም ብዙ እና አንድነት ያላቸው ቡድኖች-ምዕራባዊ አትላንቲክ ፣ ማንዴ ፣ ቮልታ ፣ ኬቫ ፣ ቤኑ-ኮንጎ እና አዳማ-ምስራቅ ። የምዕራብ አትላንቲክ ሕዝቦች በሁሉም የምዕራብ እና ማዕከላዊ ሱዳን ፣ ወሎ እና ሴረር (ሴኔጋል) ፣ ወዘተ በሁሉም ሀገሮች ውስጥ በተለያዩ ቡድኖች ውስጥ የሚኖሩ ትልቁን የፉልቤ ፓሮድን ያካትታሉ ። ማንዴ ሕዝቦች (ማፕዲንካ ፣ ባማና ፣ ሶኒኬ፣ ሱ ፣ መንዴ ፣ ወዘተ.) በሴኔ-ጋላ እና በኒጀር ወንዞች የላይኛው ክፍል (ጊኒ ፣ ማሊ ፣ ወዘተ.) ፣ የቮልታ ሕዝቦች (ሞይ ፣ ሎቢ፣ ቦቦ ፣ ሰኑፎ ፣ ወዘተ.)– በቡርኪና ፋሶ ፣ ጋና እና ሌሎች አገሮች ። የክዋ ሕዝቦች እንደ ዮሩባ እና ኢቦ (ናይጄሪያ) ፣ አካን (ጋና) እና ኤዌ (ቤኒን እና ቶጎ) ያሉ የጊኒ ዳርቻዎችን ያጠቃልላሉ ፤ በደቡቡ የሚኖሩት ፎን እና አንዳንድ ጊዜ ዳሆማውያን የሚባሉ ሕዝቦች ለዌዌ ቅርብ ናቸው ፤ የክሩ ቋንቋዎችን (ወይም ቀበሌኛዎችን) የሚናገሩ ሕዝቦች በተወሰነ ደረጃ ገለልተኛ አቋም አላቸው ። እነዚህ በላይቤሪያ እና በአይቮሪ ኮስት የሚኖሩ ባክዌ ፣ ግሬቦ ፣ ክሬን እና ሌሎች ህዝቦች ናቸው። የቤኑ-ኮንጎ ንዑስ ቡድን ቀደም ሲል እንደ ልዩ የባንቱ ቤተሰብ እና የምስራቅ ባንቶይድ ቡድን ተብለው በሚመደቡ በርካታ ሕዝቦች የተቋቋመ ነው። የባንቱ ሕዝቦች ፣ በጣም ተመሳሳይነት ያለው የቋንቋ እና የባህል ፣ የመካከለኛው እና በከፊል የምስራቅ እና የደቡብ አፍሪካ (ኮንጎ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ (ቀድሞ ዛየር) ፣ አንጎላ ፣ ታንዛኒያ ፣ ሞዛምቢክ ፣ ዚምባብዌ ፣ ደቡብ አፍሪካ ፣ ወዘተ.). የባንቱ የቋንቋ ሊቃውንት በ15 ቡድኖች ይከፈላሉ ፡ 1ኛ-ዱዋላ ፣ ሉፒዱ ፣ ፋንግ ወዘተ.; 2ኛ-ቴቄ፣ ምፖንግዌ ፣ ኬሌ; 3ኛ – ባንግዊ ፣ ፒጋላ ፣ ሞንጎ ፣ ቴቴላ ፤ 4ኛ – ሩዋንዳ ፣ ሩዋንዳ ፣ ሩዋንዳ ፣ ሩዋንዳ ፣ ሩዋንዳ ፣ 5ኛ – ጋንዳ ፣ ሉህያ ፣ ኪኩዩ ፣ ካምባ ፤ 6ኛ-ናምዌዚ ፣ ኒያቱሩ ፤ 7ኛ – ስዋሂሊ ፣ ቶጎ ፣ ሄሄ ፤ 8ኛ – ኮንጎ ፣ አምቡንዱ ፤ 9ኛ-እኔ ቾክዌ ፣ ሉዋና ፤ 10ኛ-ሉባ ፣ 11ኛ-ቤምባ ፣ ፊፋ ፣ ቶንጋ ፤ 12ኛ – ማላዊ 13ኛ —ያኦ ፣ ማኮንዴ ፣ ማኩዋ ፤ 14ኛ – ኦቪምቡንዱ ፣ አምቦ ፣ ሄሬሮ ፤ 15ኛ – ሾና ፣ ሱቶ ፣ ዙሉ ፣ ሺሻ ፣ ስዋዚ እና ሌሎችም ።