Галимҗан Ибраһимов. Тәрҗемәи хәле, истәлекләр, әсәрләр, анализ үрнәкләре, дәрес эшкәртмәләре, сценарийлар / Избранное (на татарском языке) - страница 3

Шрифт
Интервал



«Ирек» газетасы урнашкан йортның хәзерге күренеше


Фатих-Сәйфи Казанлы (1889–1937) – күренекле язучы, җәмәгать эшлеклесе. Татарстанның хәзерге Әлки районы Карамалы авылында туа. Казанда «Мөхәммәдия» мәд- рәсәсен тәмамлый. Уфада «Ирек» газетасын нәшер итүдә катнаша. 1923–1929 елларда «Кызыл Та- тарстан», «Крәстиян гәзите» газета- ларының, «Яңалиф» журналының баш мөхәррире була. Уфада «Галия» мәдрәсәсендә, Казан пе- дагогия институтында укыта. «Без- нең заман», «Дошманнар», «Зөбәрҗәт» һ. б. әсәрләре басыла. Моннан тыш публицистика, тарихи хезмәтләре дөнья күрә, журналистика өлкәсендә дә күп эшли. Ул – репрессия корбаны.

«Ирек» газетасы – татар-башкорт социал-революционерлары басмасы. Биш ай ярым тирәсе эшли. Сентябрь аенда «Авыл халкы» һәм «Солдат теләге» дигән газеталар белән берләшеп, «Безнең юл» исемендә чыга башлый.

«Ирек» газетасы урнашкан йорт


Йортның хәзерге күренеше


КырымныңЯлта шәһәрендәГалимҗан Ибраһимов 1927・1936 елларда яшәгән йорт


1917 елның мартында Галимҗан Ибраһимов «Галия» дә укытучы хезмәттәше Фатих Сәйфи-Казанлы белән берлектә «Ирек» газетасын, берничә айдан «Безнең юл» газетасын чыгара. Газета эшеннән тыш ул халык арасында инкыйлаб мәсьәләләре буенча аңлату эшләре алып бара. Милли дәүләтчелек мәсьәләләрен хәл итү өчен, 1917 ел- ның маенда Мәскәүдә һәм июль аенда Казанда җыелган Бөтенроссия мөселманнарының ике корылтаенда катнаша. Хакимият башына большевиклар килгәннән соң да Уфада җыелган Милләт Мәҗлесе утырышларында татарлар өчен җирле мохтарият идеясен яклап чыгышлар ясый. Учредительное собраниегә Уфа губернасы татарлары исеменнән делегат булып сайлана. 1918 елда Петроградта (хәзер Санкт-Петербург) Үзәк Мөселман комитеты рәисе Мулланур Вахитовның урынбасары булып эшли.

Г. Ибраһимов Гражданнар сугышыннан соң Казанда яши, иҗат эше белән шөгыльләнә, дәүләт һәм җәмәгать эшләрендә актив катнаша. Үз чорындагы татар әдипләре арасында беренчеләрдән булып, инкыйлаб, Гражданнар сугышы вакыйгалары («Яңа кешеләр», «Кызыл чәчәкләр»), авылда һәм шәһәрдә җәелгән кискен көрәш картиналары тасвирланган әсәрләрен («Адәмнәр», «Татар хатыны ниләр күрми» (яңа варианты), «Безнең көннәр» (яңа варианты)) бастырып чыгара.


Йортның хәзерге күренеше


Кырымның Ялта шәһәрендә Галимҗан Ибраһимов 1936 елдан соң яшәгән йорт


1927 елдан башлап Г. Ибраһимов көчәеп киткән үпкә авыруы аркасында даими рәвештә Кырымда яшәргә мәҗбүр була.